9. ay ile 18. ay arası gelişim sürecini bütünüyle özetleyebilir misiniz?

aylar	Beceriler/Kazanımlar	Olası zorluklar
9-12	Dil: Bebek artık yetişkinlerin konuşmalarındakilere benzer tonlamalar kullanır. Önce açık bir isteme biçimi ortaya çıkar. Birşeye bakar ve sonra yetişkine bakar; işaret ile veya ses çıkararak ne gördüğü hakkında bilgi verir. Yetişkinle bir iletişime girmek için ses çıkarır, iletişimi başlatır. “Baba” ve “anne” dışında kelimeler söyleyebilir.   Motor: Taklit yolu ile nesneleri uygun deliklerine yerleştirir. Bir kap içindeki nesneyi alır. Sopaya yerleştirilmiş halkaları çıkarır. Tamamen görülmeyen saklı nesneyi bulur. Oyuncak tren veya arabayı iter. İki kübü birbirine vurur. Nesneleri kabın içine koyar. İki kabı içiçe yerleştirir. Karalama davranışını taklide çalışır. Kaşığı tutar ve yiyeceği ağzına götürmeye çalışır. Bisküviyi ısırır ve çiğner. Ezilmiş yiyecekleri yer.   Sosyal: Karşılıklı basit oyunlar oynar. Ör “Ce-e” oyunlarından hoşlanır ve kaybolanın çıkmasını bekler. Karşılıklı top oynar ve kendisine yuvarlanan topu geri yuvarlar. Bir yetişkinin yanında 15 – 20 dakika yalnız oynar. Yetişkinle birlikte bir kitaba bakar.	Emzirmeyi kesme zorluğu, Vurma, atma, kırma, Isırmalar, Başını vurmalar, Anlamsız sallanmalar, Saç çekme, Katılma nöbetleri, Diş gıcırdatma, Korkular, Sık düşmeler, Biberona bağlılık, Sosyal çekingenlik, İnatlaşmaya başlama, İştahın bozulması, Uyku sorunları, Hiperaktivite,…
12-15	Dil: Bebek artık “sohbetten” zevk alıyordur. İnişli çıkışlı seslerle iletişim kurar ve konuşmayı devam ettirir. Kelimeleri, onlara yakın seslerle taklit eder (ör, ‘su’ için “buu” gibi). “Bu nedir?” sorusuna bir kelime veya kelimeye yakın bir sesle cevap verebilir. Ses vurguları olgunlaşır.   Motor: İki küpten kule yapar. Pastel boyayı tutabilir ve kağıda çizebilir. Sayfa üzerindeki resme dokunur. Sayfa çevirmeye yardımcı olur. Oyuncağı almak için oyuncağın bağlı olduğu ipi dikey olarak çeker. Oyuncak bulmak için küçük kutunun kapağını açabilir. Kendi başına bardaktan içebilir. Kaşığı kullanır, fakat sık sık döker.   Sosyal: Oyun sırasında ya da karşı koyma amacıyla oyuncaklarını fırlatır. Yetişkinin dikkatini çekmek için gösteriş yapar. Yetişkine oyuncağını gösterir veya verir. Selemlaşma ve vedalaşma için tutarlı sesler ve hareketler kullanır.	Yürüme ve denge sorunları, Sakarlık, hantallık, Eşyalara aşırı merak, Yemeyi reddetme, Anneye aşırı bağlılık, Hâlen kelime kullanmama, Negativizm, Dürtüsel davranışlar, Öfke nöbetleri, Kısa dikkat süresi, Sosyal etkileşim azlığı, Utangaçlık, Uyku sorunları, TV’ye düşkünlük Korkular,…
15-18	Dil: Çocuk artık 4 – 6 kelime söyleyebilir. Bunlar genellikle isimler, karşı çıkma kelimeleri ve “merhaba”, ”bay bay” gibi sözcüklerdir. Kelimeyi söyleyemediği zaman göstermek, vermek veya el sallamak gibi hareketlere ses ekler. Sık sık duyduğu şarkıları söylemeye çalışır. Artık başarılı bir taklitçidir. Yetişkinlerin sık sık kullandıkları veya konuşmalardaki sözcükleri “yankı” gibi tekrarlarlar.   Motor: Kendiliğinden karalar. Kalın karton sayfalı kitapların sayfalarını çevirir. Normal defter yaprağı kalınlığındaki kitapların sayfalarını ikişer, üçer olarak çevirir. İki elini kullanarak nesneyi hareket ettirir. Giyinirken kollarını uygun şekilde hareket ettirerek, yardımcı olur.   Sosyal: Ev işlerini taklit eder. İşlevsel oyunun süresini uzatır. Basit kurmaca oyunlar başlar (telefonu, oyuncak arabayı, bebeği işlevine uygun kullanabilir). Diğerlerini oyuna davet edebilir.	Yeme ve iştah sorunları, İnatçılık, Öfke nöbetleri, Utangaçlık, Sosyal etkileşim azlığı, Dikkat eksikliği, Hiperaktivite, Dürtüsellik, Parmak emme, Yatmak istememe, Söz dinlememe, Negativizm, Anneden ayrılamama, Kıskançlık, TV’ye düşkünlük,…

Kendimi daha çok tanımaya başladım
Kendimi nasıl hissetiğim senin bana nasıl davrandığınla çok ilişkili	Beni gerçekten dinlediğinde kendime güvenim artıyor. Benden yardım istediğinde kendimi daha güçlü hissediyorum. Yeni şeyler öğrenmeme izin verdiğinde kendime güvenim artıyor.
Kendi kararlarımı verebildikçe kendime güvenim artıyor	Bazen istediğim şeyler için inatlaşabiliyorum. “Hayır” dediğimde fikrime saygı duyulmasını istiyorum.
Dil becerilerim de artıyor	İsmimi biliyorum. Burnumu, kulağımı, gözümü gösterebilirim. Bildiğim pek çok kelime var artık.
Duygularımında farkına varmaya başladım
Bazen duygularım çok güçlü oluyor	Eğlendiğimde gülüyorum, sevinçten çığlık attığım oluyor. Bazen çok sinirleniyorum, “hayır” diye bağırıyorum. Sinirimden kendimi tutamayıp vurduğum, ısırdığım olabiliyor.
Senin nasıl olduğun beni çok fazla ilgilendiriyor	Bazen bağımsız, isyanlar görünsem de seni üzmek istemem. Sana duygularımı belli etmek için gülümsüyorum, bacaklarımı sallıyorum, kollarımla sana ulaşmaya çalışıyorum. Oyun oynarken benimle olmanı istiyorum. Sen odadan çıkarken bazen seni bırakmamak için direndiğim oluyor. Gittiğinde korkuyorum.
Ne zaman döneceğini bilmek artık beni rahatlatıyor	Gittiğinde döneceğini öğrenmeye başladım. Günün belli saatlerinde belli şeyleri yaptığımızı fark etmeye başladım.
İnsanları tanımaya, eşyaların nasıl çalıştığını anlamaya başladım
Seçeneklerim olduğunu öğrendim	Sevgiğim içecek ve yiyecekler var. Ne giymek istediğimi seçebilirim.
Yaşıtlarımla birlikte olmak hoşuma gidiyor.	Diğer çocuklarla gülüşmek hoşuma gidiyor. Telefonla konuşma, bebekleri uyutma gibi oyunları oynamaya başladım. Henüz birlikte oyun oynamayı tam beceremesem de, birinin yanında oynamak hoşuma gidiyor.
Senin gibi olmak istiyorum	Seni izleyerek insanlarla nasıl ilişki kuracağımı öğreniyorum. Ev işlerini nasıl yaptığını inceleyerek ben de taklit ediyorum. Sana yardım etmeme izin verdiğinde kendimle gurur duyuyorum.
Ellerimi, bedenimi daha iyi kullanmayı öğreniyorum
Ellerim ve parmaklarımla daha çok şey yapabiliyorum	Kurşun kalemle kağıda çizgiler çizebiliyorum. Kendi kendime yemek yiyebiliyorum. Kaşık kullanabiliyor, fincandan içebiliyorum.
Bedenimi daha fazla kontrol etmeye başladım	Sandalyede oturabiliyorum. Yürümeye başladım. Ayağımı ayakkabıma sokabiliyorum. Merdiven çıkmaya da başladım.
İnsanlarla ilişki kurma becerilerim arttı
Beden dilimle daha fazla ilişki kurabiliyorum	Gözlerine bakarak dikkatini çekebiliyorum. İstediğim şeyi parmağımla gösterebiliyorum. Duygularımı beden dilimle daha çok belli etmeye başladım.
Sesler ve sözcüklerle iletişimim arttı	Ağlamak yerine çeşitli seslerle derdimi anlatmayı tercih ediyorum. 10-20 kelimeyi net söyleyebiliyorum. Cümleler kurmaya da başladım.
Söyleyebildiklerimden çok daha fazlasını anlayabiliyorum	Seni dinlerken söylediklerinden, beden hareketlerinden seni anlayabiliyorum. Sözü edilen nesneleri anlıyor, onlara bakıyorum. Ses tonundan senin duygularını da anlayabiliyorum.