Bebeğin hareket sistemi gelişimi de diğer gelişim alanlarına paralel olarak belirli bir sıra takip eder. Hareket sisteminde iki temel beceri alanı belirtilir:
1) Kaba Motor Koordinasyon (örneğin, 0-1 yaş arasında omzunu kaldırma, baş kontrolü, dönme, oturma, ayakta durma; 1-5 yaş arasında yürüme, koşma, zıplama, topu atma-tutma, sandalyeye tırmanabilme vb. beceriler gelişir).
2) İnce Motor Koordinasyon (örneğin, 0-1 yaş arasında bir nesneyi parmak ucuyla tutma-bırakma, elden ele geçirme, atma; 1-3 yaş arasında karalama, kesme, yap boz ve legolarla oynama vb. beceriler gelişir).
Hareket sistemi (motor) gelişim basamakları nelerdir?
0–3 ay arası: Gözlerini bir nesneye yöneltir ve birkaç saniye odaklar. Sırtüstü pozisyonda bir nesneyi 90 derece takip eder. Dik durduğunda gözü ile takip eder. Ellerini bir araya getirir. Eline verildiğinde çıngırağını tutabilir. Takip ettikten sonra nesnenin kaybolduğu yere bakar.
3–6 ay arası: Bir nesneden diğerine bakar. Elle tuttuğu nesneyi görsel olarak inceler. Yatarken bir nesneyi 180 derece izler. Küçük nesnelere bakabilir. Çıngırağını aktif bir şekilde yakalar. Uzatıldığı zaman iki objeyi tutabilir. Nesnelere iki eliyle uzanır. Yatarken nesnelere uzanır ve alır. Otururken nesnelere uzanır ve alır. Oyuncağı bir elinden diğerine aktarır.
6–9 ay arası: Küçük bir boncuk tanesini yakalayıp alabilir. İki nesneyi yerden alıp ve elinde tutabilir. Aktif bir şekilde çıngırağını sallar. Aynı nesneyi değişik şekillerde kullanır. Küçük nesneleri almak için başparmak ve diğer parmağı kullanır. Kısmen saklı oyuncağı bulur. Bir oyuncak yere düştüğü zaman yere bakar. İstediği nesneye ulaşmak için engeli ortadan kaldırabilir (Ör, oyuncağın üzerindeki örtü). Bileği desteklenirse bir nesneyi uygun şekilde yerine bırakır.
9–12 ay arası: Taklit yolu ile nesneleri uygun deliklerine yerleştirir. Bir kap içindeki nesneyi alır. Sopaya yerleştirilmiş halkaları çıkarır. Tamamen görülmeyen saklı nesneyi bulur. Bir oyuncağı almak için oyuncağın bağlı olduğu ipi yatay şekilde çeker. Oyuncak tren veya arabayı iter. İki kübü birbirine vurur. Nesneleri kabın içine koyar. İki kabı içiçe yerleştirir. Karalama davranışını taklide çalışır. Yetişkinle birlikte bir kitaba bakar.
12–15 ay arası: İki küpten kule yapar. Pastel boyayı tutabilir ve kağıda çizebilir. Sayfa üzerindeki resme dokunur. Sayfa çevirmeye yardımcı olur. Oyuncağı almak için oyuncağın bağlı olduğu ipi dikey olarak çeker. Oyuncak bulmak için küçük kutunun kapağını açabilir.
15–18 ay arası: Kendiliğinden karalar. Kalın karton sayfalı kitapların sayfalarını çevirir. Normal defter yaprağı kalınlığındaki kitapların sayfalarını ikişer, üçer olarak çevirir. İki elini kullanarak nesneyi hareket ettirir.
18 ay-2 yaş arası: İki seçenek içinden aynı olan nesneleri eşleştirir. İğne veya iplikleri alabilir. Altı küple kule yapar. Dikey çizgi çizmeyi taklit eder. Kağıt inceliğindeki sayfaları teker teker çevirir. Birbiri içine geçen dört kabı doğdu olarak yerleştirir. Taklit ederek kağıt katlar. Araç kullanarak basit problemleri çözer.
2–3 yaş arası: Üç parçadan oluşan ve birbiriyle ilişkili parçaları tamamlar. Nedensellik mekanizmasını araştırır. Nesne ve resimleri eşleştirir. İpucu verildiği zaman bir nesneyi verir. Kağıt üzerine kontrollü bir şekilde çizgi çizer. Dört büyük boncuğu ipe geçirir. İpe geçirilmiş oyuncakları çıkartır. Kitaplara tek başına bağımsız olarak bakar.
3–4 yaş arası: 8 parçalı yap-bozları tamamlayabilir. Küçük ve büyük kavramlarını ayırır. İşlevlerine göre nesneleri eşleştirir. Artı işaretini taklit eder. Basit resimleri çizer. Tamamlanmamış insan resmine kol ve bacak çizer.
KAYNAKLAR
Lewis M (2002). Child and Adolescent Psychiatry. A Comprehensive Textbook.. 3..Ed:. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, USA
Sadock BJ, Sadock VA, Jones RM (2003). Comprehensive Textbook of Psychiatry. Seventh edition. Lippincott Williams & Wilkins. Philedelphia.
Dr. Koray Karabekiroğlu
En iyi 1024x768 çözünürlükte görüntülenir...
Bu sitede yer alan yazıların her türlü yayın hakkı Dr. Koray Karabekiroğlu'na ait olup; kendisinden Fikir ve Sanat
Eserleri Kanunu'na göre yazılı izin alınmadan söz konusu yazıların herhangi bir bölümü veya tamamı iktibas edilemez
veya herhangi bir usul ile çoğaltılamaz.
Kaynak göstermek ve bilimsel kurallara riayet edilmek kaydı ile alıntı yapılması mümkündür.
